1996'DAN BERİ SÜPER KAHRAMANLARI, KORKU FİLMİ CANİLERİ, KÜLT KARAKTERLERİ İLE HAYRANLARININ BULUŞTUĞU MEKÂN GEREKLİ ŞEYLER 2009'DA KENDİ YAYINEVİNİ DE DOĞURARAK ÇİZGİ ROMAN VE MANGA SEVERLERİ SEVİNDİRMİŞTİ.
Geçen iki sene içinde özenle seçilen çizgi romanlar, mangalar ve romanlar yayınlayarak Türkiye yayıncılık sektörünün oldukça ihtiyacı bulunan bir eksiği de kapatmış oldu. Biz de bu sayımızın yayıncılık sırları bölümü için Gerekli Şeyler'in genel yayın yönetmeni Alişan Cengiz ile çizgi roman yayıncılığı üzerine sohbet edelim istedik.
Gerekli Şeyler ne zamandan beri yayın yapıyor ve neler yayınlıyor, henüz haberi olmayan okuyucular için biraz anlatır mısın?
Gerekli Şeyler yayın hayatına 2009 yılının şubat ayında başladı. İlk kitap olarak Alan More’un dünyaca ünlü eseri olan Watchmen’i bastık. Daha sonra yayın hayatımıza Marvel’den Wolverine Orijin, Wolverine Klasik Seri, X-Men Klasik Seri, Wolverine Weapon X, The New Avengers serisi, Planet Hulk 1, Planet Hulk 2, Neil Gaiman’ın Marvel evreninin 1602 yılında birinci Elizabeth orta çağı avrupasına uyarlandığı 1602, Gizli Savaş; DC Comics’den ise Watchmen haricinde Joker’in özel albümünü ve dünyaca ünlü oyun World Of Warcraft’ın çizgi roman uyarlamasını yayınladık.
Ayrıca 1970’lerin popüler vampiri Vampirella’yı ve dünyada kadınların en çok okuduğu çizgi roman olan ve benim görüşüme göre yazılmış en iyi romantik komedi metinlerinden biri olan Cennetteki Yabancılar serisinden ilk iki cildi yayınladık. DC ve Marvel’ın ortak çalışması Superman Spiderman ile biraz nostaljik bir çalışma istedik ve en son olarak da dünyanın en gözde mangalarından olan One Piece ve Naruto’yu aylık düzen içerisinde yayınlamayı sürdürüyoruz. Ayrıca fumetti yani İtalyan çizgi romanı denememiz Diabolik serisi ve Tim Powers’ın Karayip Korsanları serisine ilham kaynağı olan ve serinin son filmine de adını veren Gizemli Denizlerde romanını yayınladık.
Uluslararası piyasalarda yetkinliği su götürmeyen ve bir çok defa heavy metal dergisinde hikâyeleri yayınlanan Tayyar Özken’dan Cavemen de unutulmaması gereken bir eser.
Çizgiroman, manga, fantastik edebiyat... Bu türler dünyada oldukça geniş, sıkı ve sadık takipçi kitlelerine sahipler. Peki ya Türkiye'de durum nasıl?
Dünya ile kıyaslandığında gayet ufak görünüyor ama şunu da söylemeliyim ki kitap satış rakamlarına baktığınızda çizgi roman, manga ve özellikle fantastik edebiyatın yeri hiç de yabana atılacak gibi değil. Manga son on sene içerisinde bir yükselişte ve bu yükselişe devam edecek gibi gözüküyor. Fantastik edebiyat daha çok sinema filmlerinin ya da vizyona giren dizilerin etkisiyle sürekli bir dalgalanma yaşıyor ama hiçbir zaman Yüzüklerin Efendisi zamanındaki başarısını bir daha yakalayamadı. Çizgi romana gelince, Amerikan comics haricinde diğer çizgi romanlarda bir ilerleme yok. Hattâ daha yaşlı kitlelere hitap ettiğinden gün geçtikçe okuyucu kaybediyor.
Gerekli Şeyler, Mangaka Masaşi Kişimoto'nun uluslararası üne sahip serisi Naruto'yu Türkiye'ye getirdi. Bildiğim kadarıyla, Naruto'yu Türkiye piyasasına kazandırırken manga kültürünü ve stilini korumak ve tanıtmak adına dikkat ettiğiniz özellikler söz konusu… Peki bir mangayı herhangi bir çizgiromandan ayıran özellikler neler?
Teknik olarak cevap vermek gerekirse, manganın çizim tarzı kesinlikle Avrupa ve Amerikan çizgi romanından en büyük farkı. Fakat tam olarak benim anlamadığım bir konu olduğundan daha fazla ayrıntıya giremeyeceğim. Çizim dışında çizgi roman karelerinin yerleştirilmesi ve efektlerin kullanılması da kendine özgü. Genel olarak çizgi romanda üç bant yani bir sayfayı yukardan aşağıya üçe bölme metodu yaygınken mangada her kareyi bir sayfa gibi kullanmak, hattâ sadece efektlerle geçiş yapmak gibi daha esnek metotlar sıkça kullanılıyor. Üçüncü olarak ise işlediği konular. Diğer çizgi romanlarda işlenen konulardan farklı olarak mangalarda ne bir western ne bir süper kahraman ne de bilim kurgu etkisi görebilirsiniz. Birçok alt dala ayrılmasına rağmen erkek çocuklar ya da yetişkinler için olan shonen ve kız çocuklar için olan shojo manga olarak ayırabilirim. Ve genel olarak erkekler için olanda kişinin irade gücüyle ve zorluklar karşısında yılmaması ile elde edilen başarılar hakkında, ki bu ninja konulu ya da bir spor dalı ile ilgili bile olabilir, kızlar için olan mangalarda romantik hikâyeler işlenmektedir.
Naruto hem manga hem de anime anlamında Türkiye dâhil geniş kitlelere ulaşan bir seri. Peki ya Gerekli Şeyler'den bilinirliği bu derece fazla olmayan cevherlerden bahseder misiN?
Naruto ve One Piece kesinlikle tanınan kitaplar. Yine aynı şekilde Avengers karakterlerine de Türk okuyucusu çok aşina. Ama modern Arsen Lüpen diye adlandırabileceğim Diabolik hâlen pek çok okuyucu tarafından bilinmiyor… Türkiye’de çizgi roman okuyucusu kitlesini arttırabilecek kadar kaliteli bir eser olan Cennetteki Yabancılar da Gerekli Şeyler'in gizli kalmış hazinelerinden biri...
Çizgi roman yayıncılığı yapmanın kitap yayıncılığından farkları vardır mutlaka… Özellikle iş baskı gibi kademelere gelince… Bu işi düzgün yapmak için nelere dikkat etmek gerek?
Kısaca söylemek gerekirse, romanda sayfaların mizanpajı kendi içinde uzmanlık gerektiren ve benim deyimimle sudoku çözmeye benzeyen bir şey. Editörlük aşamasıysa normal bir metinde çizgi romana göre daha zor ve bir çizgi romanın birkaç katı kadar zaman alıyor. Çizgi romandaysa editörlük iki kısma ayrılıyor: metin editörlüğü ve görsel editörlük. O yüzden birden çok editör kullanılması gerekiyor. Ayrıca romanda matbaada baskının denetlenmesi de kolayken çizgi roman basarken hemen hemen her tabakaya gidilip onay veriliyor. Ayrıca çizgi roman meraklıları en ufak bir hatada üzerinize çullandıklarından dolayı romana göre inanılmaz stresli.
Türk çizgi roman piyasası da son dönemde canlanıyor sanırım. Mesela aklıma ilk gelen isimlerden biri Yıldıray Çınar ve Gorajun, ki röportaj da yapmıştık kendisiyle. Neler dönüyor yerel piyasada? Gerekli Şeyler, yerli çizgiromanlar yayınlamayı düşünüyor mu?
Yerel piyasayı pek takip edemiyorum doğruyu söylemek gerekirse. Ah o mangalar ne kadar zamanımı alıyor inanamazsın. Şu ana kadar Tayyar Özkan’ın Cavemen’ini yayınladık sadece. Bu kitabın yayın evimizin prestijini arttırdığını düşünüyorum. Ayrıca Türk yazar ve çizerden gelecek olan bir eseri basmak her çizgi roman yayıncısının yapması gereken bir şey. Sadece eserin uygunluğu ve yayın evi için uygun zamanlama önemli.
Çizgi romanlar, mangalar... Radarınızda başka neler var?
Neler var neler. Ama prensip olarak anlaşma yapmadan açıklamıyorum.Anlaşma yaptıklarımızdan birkaçını söyleyeyim. Öncelikle Spiderman’in ilk sayısından itibaren bütün külliyatını yayınlamaya başlıyoruz. 1962 yılında yayın hayatına başlayan The Amazing Spiderman kronolojik sıra ile ilk defa Türkçe yayınlanacak. Bunun dışında uzun zamandır raflarda görünmeyen Punisher da önümüzdeki aylarda normal yayınlarımıza ek olarak raflardaki yerini alacak. Ve adından sürekli söz ettiren bilgisayar oyunu Assasins Creed’in çizgi roman uyarlamasını ekim ayındaki Tüyap İstanbul Kitap Fuarı’na yetiştirmeye çalışıyoruz.